Τρίτη 31 Οκτωβρίου 2006

Ο Καθολικός Ναός της Αλεξανδρούπολης και οι Cappuccini Μοναχοί.

(Αριθ. Φύλλου 34 Οκτώβριος 2006 ΝΟΜΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ)

Με αφορμή μια τυχαία έρευνα στο υποθ/κείο Αλεξ/πολης βρέθηκα μπροστά στο υπ αριθ.10.226/1-12-1966 συμβόλαιο δωρεάς ακινήτου που μεταγράφηκε στα βιβλία μεταγραφών του υποθηκοφυλακείου Αλεξ/πολης στις 18-1-1967 στον τομ. 105 α/α 19.

Το συμβόλαιο αυτό συντάχθηκε στην Αθήνα από τον συμβολαιογράφο Αθηνών Παντελή Αναστασίου Ευστρατιάδη στην οδό Ομήρου αρθ.9 όπου βρίσκονταν τα γραφεία της καθολικής Αρχιεπισκοπής ιδιοκτησίας της Καθολικής Εκκλησίας. Οι συμβαλλόμε
νοι στο ως ανω συμβόλαιο δωρεάς ήταν αφ ενός ο Νικόλαος Ιωσήφ Παλαμάρης ιερέας και κάτοικος Αθηνών που ενεργούσε εν προκειμένω ως πληρεξούσιος του ΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΕΛΑΧΙΣΤΩΝ (ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΝΩΝ) ΜΟΝΑΧΩΝ που είχε την γενική έδρα στην Ρώμη στην πλατεία Αγίων Αποστόλων αρθ.51 και αποτελούσε νομικό πρόσωπο Εκκλησιαστικού δικαίου δυνάμει του υπ αριθ. 9955/14-9-66 πληρεξουσίου του αυτού ως ανω συμ/φου και αφ ετέρου ο Σεβασμιώτατος Βενεδικτος Αλοισίου Πρίντεζης αρχιεπίσκοπος Καθολικών Αθηνών που ενεργούσε με την ιδιότητα του αυτή του Καθολικού αρχιεπισκόπου και διαχειριστού του Βικαριάτου θεσ/νικης και ως εκπροσωπών κατά τας διατάξεις του Κανονικού Δικαίου της Καθολικής Εκκλησίας
«τον εν Αλεξ/πολη της Ελλάδος επι της γωνίας των οδών Ε.Βενιζέλου και Κομνηνών εδρεύοντα Ιερόν ενοριακόν Ναόν ΑΓΙΟΥ ΙΩΣΗΦ των καθολικών αποτελούντα νομικό πρόσωπο Εκκλησιαστικού Δικαίου».
«Εικόνα 1: Ο Καθολικός ναός Αγίου Ιωσήφ.»

Από την ανάγνωση του συμβολαίου προέκυψαν ιστορικά στοιχεία για την ίδρυση του ναού «ΑΓΙΟΥ ΙΩΣΗΦ» των καθολικών στο τότε Dedeagatch τα οποία παραθέτω.

Ο Ιερός ενοριακός Ναός του «ΑΓΙΟΥ ΙΩΣΗΦ» των καθολικών στο Dedeagatch, ιδρύθηκε με επισκοπικό Διάταγμα της 28 Οκτωβρίου 1898 και αποτελεί νομικό Πρόσωπο Εκκλησιαστικού Δικαίου ανεγέρθηκε δε το έτος 1896 κατόπιν Σουλτανικού Φιρμανίου της 15 Ιουνίου 1896 που εξέδωσε ο Σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ ο Β (1876-1903). Παραπλεύρως και στην βόρεια πλευρά αυτού αναγέρθηκε επίσης και μια διώροφη οικία αποτελούμενη από ισόγειο και όροφο επί της οδού Κομνηνών επι οικοπέδου εκτάσεως 344 τ.μ. που αποτελούσε μάλλον κατοικία του Βικάριου ιερέα της εκκλησίας και επισκοπείο.
«Εικόνα 2: Ο Καθολικός Βικάριος του Αγ. Ιωσήφ.»

Ο Ιερός Ναός του «ΑΓΙΟΥ ΙΩΣΗΦ» των καθολικών στο Dedeagatch, το εσωτερικό του οποίου απεικονίζεται σε σχετική φωτογραφία, και η παρακείμενη κατοικία περιήλθε στην κυριότητα του Τάγματος των ελαχίστων Φραγκισκανών Μοναχών από αγορά δυνάμει αυτοκρατορικού τίτλου κυριότητος επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις 15 Ιουνίου 1896 από τα αφιερώματα Μπεγιαζίτ που γράφτηκε στο Τουρκικό Κτηματολόγιο στο φύλλο 1297 τόμο 97 σειρά 3η της Επαρχίας Ανδριανουπόλεως περιφερείας Dedeagatch.
«Εικόνα 3: Το εσωτερικό του Καθολικού ναού Αγ. Ιωσήφ.»

Έτσι λοιπόν με το πιο πάνω συμβόλαιο Δωρεάς το Τάγμα των ελάχιστων (Φραγκισκανών) Μοναχών που αποτελούσε νομικό πρόσωπο Εκκλησιαστικού Δικαίου δώρισε στον Ιερό ενοριακό Ναό του «ΑΓΙΟΥ ΙΩΣΗΦ» των καθολικών την παρακείμενη διώροφη οικία με οικόπεδο 344 μ2 που βρίσκεται στην Αλεξ/πολη επί της οδού Κομνηνών. Ήδη πιο πριν μάλλον ο ναός είχε παραχωρηθεί στο Αποστολικό Βικαριάτο της Θεσσαλονίκης.

Το μοναχικό τάγμα των ελασσόνων αδελφών ιδρύθηκε από τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης (Fransesco d’Assisi, 1182-1226), σημερινή Περουτζια της Ιταλίας το έτος 1224. Είναι το τάγμα τού φτωχούλη τού Θεού, τού ΑΓΙΟΥ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ ΤΗΣ ΑΣΙΖΗΣ. Είναι το κατ εξοχήν μοναστικό τάγμα της καθολικής εκκλησίας Τό τάγμα είναι ανδρώο καί γυναικείο. Είναι οι περίφημοι CAPPUCCINI. Η λέξη "cappuccino" προέρχεται από τη λέξη "cappuccio" που σημαίνει σκουφί. Οι Cappuccini είναι τάγμα Καθολικών μοναχών που προέκυψε από την αναθεώρηση του τυπικού των Φραγκισκανών το 1525 και αναγνωρίστηκε το 1528 από τον Πάπα Κλήμη τον έβδομο. Ο ομώνυνος καφές, σύμφωνα με μια ετυμολογική εκδοχή, έλαβε το όνομά από το καφέ χρώμα του ενδύματος των εν λόγω μοναχών. Υπάρχει άλλωστε και ο όρος "marrone di cappuccino", "καφέ καπουτσινί" θα το λέγαμε εμείς. Σύμφωνα με μια άλλη ετυμολογική εκδοχή, το όνομα οφείλεται στο άσπρο χρώμα του γάλακτος και το μαύρο του καφέ, καθ' ότι τα σκουφιά τότε ήταν συνήθως ασπρόμαυρα.Η καθολική παροικία της Αλεξανδρούπολης στο τέλος του 19ο αιώνα έχει την αφετηρία της στην απόφαση των Οθωμανικών σιδηροδρόμων να συνδεθεί η Αδρια­νούπολη με το Αιγαίο. Επιλέχτηκε ως καταληκτικό σημείο της γραμμής το Dedeagatch, τη μετέπειτα Αλεξανδρούπολη, κι έτσι έφτασαν στην πόλη Γάλλοι, Ιταλοί και Αυστριακοί υπάλληλοι και εργάτες της Γαλλο-Ελληνικής Εταιρείας Σιδηροδρόμων. Τις πνευματικές ανάγκες των πρώτων καθολικών ανέλαβε να καλύψει το Τάγμα των Ελάχιστων Φραγκισκανών Μοναχών. Την εποχή της ίδρυσης του ναού των καθολικών στην πόλη μας δηλαδή στα τέλη του 19ου αιώνα το Dedeagatch ήταν μια μικρή πολίχνη 1500-2000 κατοίκων όπως αποτυπώνεται σε χαρακτικό από το έργο του W. Cohran τo 1887.
«Εικόνα 4: Dedeagatch 1887 W. Cohran.»

Aπό έκθεση που διασώζε­ται στο Αρχείο της Βιβλιοθήκης της Βουλής, με ημερομηνία 3 Αυ­γούστου 1883, απευθυνόμενη προς την Εκπαιδευτική και Φιλαν­θρωπική Αδελφότητα στην Κων­σταντινούπολη, η οποία ίδρυε και συντηρούσε σχολεία στις περιο­χές του υπόδουλου Ελληνισμού, ο Νικόλαος Γ. Χατζόπουλος περιγράφει την εποχή εκείνη το Dedeagatch, ως
«Αρτισύστατος κωμόπολις εμπορική παράλιος και ο τελευταίος των εν τη Νοτιο­δυτική Θράκη Σιδηροδρόμων σταθμός. Έχει τανύν 450-500 νε­οδμήτους οικοδομάς και περί τας 1.500-2.000 ψυχάς. Οικογενείας δε μονίμους οι­κούσας εις Δεδέαγατς περί τας 100-120 προερχομένας εκ διαφό­ρων μερών και εθνικοτήτων και διαφόρων ιδεών, ηθών και εθί­μων. Τανύν υπερισχύει εκείσε ο Ελληνισμός. Διότι ου μόνον εκ των ως άνω είρηται οικογενειών τα 3/4 εισίν ομογενείς, αλλά και το εμπόριον ενεργείται υπό Ελ­λήνων είτε ως εμπόρων ή εργατο­ϋπαλλήλων και μεσιτών είτε τεχνι­τών ή εργατών. Έχει νυν η εν Δεδέαγατς Ελλη­νική Κοινότης Εκκλησίαν ξυλίνης οικοδομής, λιθόκτιστον Δημοτι­κήν Σχολήν, εν η φοιτώσι περί τα 100-120 παιδία, εν οις και 20-25 θήλεα. Ανήγειρε δε και έτερον ευ­ρύ κτίριον λίθινον προορισμένον διά Παρθεναγωγείον...».

ΠΕΤΡΟΣ Γ.ΑΛΕΠΑΚΟΣ

ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ

Σημείωση:
Οι φωτογραφίες είναι των Α.& Κ. Παναγιώτου από το αρχείο Γεωρ.Αλεπάκου.