Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2007

Βρετανικό Στρατιωτικό Κοιμητήριο Αλεξ/πόλης (Dedeagatch British Cemetery).

(Αριθ. Φύλλου 44 Νοέμβριος 2007 ΝΟΜΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ)

Τις μέρες που γράφονται αυτές οι γραμμές (Νοέμβριος του 2007) συμπληρώθηκαν 89 χρόνια από τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (11 Νοεμβρίου 1918 - ανακωχή της Ρετόντ), κατάλοιπο από την εποχή του οποίου παρέμεινε ανέπαφο μέχρι σήμερα, παρά τις αντίξοες συνθήκες που θέλουν να «κατεδαφίζεται» ο,τι έχει σχέση με την ιστορία της πόλης μας, το Βρετανικό Στρατιωτικό Κοιμητήριο. Στην διασταύρωση λοιπόν των οδών Καβύρη, Ηρακλείου και Φειδίου, βρίσκονται άγνωστα και ξεχασμένα από τον πολύ κόσμο της κοσμοπολίτικης Αλεξ/πολης, τα βρετανικά στρατιωτικά νεκροταφεία, τα «μνηματακια» για τους παλιούς κατοίκους αυτής της πόλης. Όπως αποτυπώνεται σε σκαρίφημα της εποχής της κατασκευής τους τα Βρετανικά κοιμητήρια τοποθετούνται νοτιοδυτικά του παλιού νοσοκομείου κοντά στο ρέμα Bανικιωτη.
«Σχέδιο 1»

Στα νότια και δυτικά του βρετανικού κοιμητηρίου αποτυπώνονται τα βουλγαρικά, Ελληνικά και Τουρκικά κοιμητήρια που σήμερα φυσικά όχι μόνο δεν υπάρχουν αλλά έχουν καταληφθεί από οικοδομές. Ο χώρος που βρίσκονται σήμερα πρέπει να παραχωρήθηκε από τη
ν Ελλάδα αμέσως μετά την απελευθέρωση - ενσωμάτωση της πόλης το 1920. Σε σχετική επιγραφή στην είσοδο του κοιμητηρίου διαβάζουμε …
«Η γη στην οποία βρίσκεται αυτό το κοιμητήριο είναι δώρο Ελευθερίας των Ελλήνων για την διαρκή ανάπαυση αυτών των Βρετανών στρατιωτών που έπεσαν στον πόλεμο 1914 - 1918 και τιμούνται εδώ».
«Εικόνα 1»

Όπως είναι γνωστό η Αλεξ/πολη (πρώην DEDEAGATCH) μέχρι το 1913 ανήκε στην οθωμανική αυτοκρατορία και στην συνέχεια στην Βουλγαρία από το 1913 μέχρι το 1919. Τον Οκτώβριο του 1915 βομβαρδίστηκε από συμμαχική μοίρα στόλου και καταλείφθηκε από δυνάμεις της κοινοπολιτείας τον Οκτώβριο του 1918. Το κοιμητήριο χρησιμοποιήθηκε από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο του 1918 και μετά την ανακωχή, τον Νοέμβριο του 1918, δέκα οκτώ (18) τάφοι μεταφέρθηκαν από αλλά κοιμητήρια, 13 από τους οποίους από το Αγγλογαλλικό κοιμητήριο της Καβάλας, η οποία ήταν τότε λιμάνι για νοσοκομειακά πλοία. Οι περισσότεροι από τους στρατιώτες της βρετανικής κοινοπολιτείας που βρίσκονται θαμμένοι μακριά από την πατρίδα τους έπεσαν στις φονικές μάχες της εκστρατείας των ΔΑΡΔΑΝΕΛΙΩΝ όταν τουρκικά στρατεύματα εισέβαλαν στον Καύκασο και η Ρωσία ζήτησε από τους συμμάχους μια «ενέργεια» κατά της Τουρκίας που άρχισε στις 25-4-1915 με αποβίβαση βρετανικών δυνάμεων σε εξι σημεία στην άκρη της χερσονήσου με σχέδιο που κατήρτισε ο Τσώρτσιλ και η οποία τελικά ήταν μια αποτυχία μεγάλης ολκής που είχε σαν αποτέλεσμα να πέσει η τότε κυβέρνηση της Αγγλίας, να καταστραφούν υπολήψεις και να αφανισθούν χιλιάδες ζωές. Στόχος της εκστρατείας ήταν η κατάληψη της χερσονήσου της Καλλιπόλεως με αντικειμενικό σκοπό την Κων/πολη.
«Εικόνα 2»

Την διοίκηση των τούρκικων στρατευμάτων είχε ο γερμανός στρατηγός Λιμαν φον Σαντερς . Το κοιμητήριο τώρα περιέχει ογδόντα (80) ταφές εκ των οποίων εξήντα τέσσερις (64) ταφές της βρετανικής κοινοπολιτείας και δέκα έξι (16) από άλλες εθνότητες κυρίως Σέρβους του 1ου Παγκοσμίου πολέμου. Ως γνωστό πάνω από 100.000 Σέρβοι στρατιώτες, οπλισμένοι από τους Γάλλους, πολέμησαν από το τέλος Μαΐου του 1916 μαζί με τους συμμάχους κατά των Αυστριακών, των Γερμανών και των Βουλγάρων. Υπάρχουν επίσης 2 ταφές του 2ου Παγκοσμίου πολέμου.- Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι συνολικά στην χώρα μας έχουν σκοτωθεί και στους δυο μεγάλους πολέμους 18.064 στρατιώτες της βρετανικής κοινοπολιτείας Άγγλοι και όχι μόνο. (πηγή http://www.cwgc.org/). Χαρακτηριστικά διαβάζουμε πάνω σε ορισμένους τάφους αξιόλογα μηνύματα τα οποία και παραθέτουμε σε μετάφραση:





Εικόνα (3)

J.Aplinton έπεσε 10-11-18 (20 ετών)

«Ας είναι αγαπητός και αείμνηστος από όλους τους συμπατριώτες του. Ας αναπαυθεί η ψυχή του»






Εικόνα (4)

Αντισυνταγματάρχης J.Hopgson Ιατρός του Βρετανικού Στρατού έπεσε 5-11-18 (44 ετών)

«Ευλογημένοι είναι αυτοί που είναι αγνοί στην καρδιά για να δουν τον Θεό»



Μήπως είναι καιρός ο Δήμος Αλεξ/πολης να θυμηθεί και να τιμήσει επιτέλους την ιστορία της πόλης και τους νεκρούς στρατιώτες που βρίσκονται θαμμένοι μακριά από την πατρίδα τους ,στην φιλόξενη Γή της Θράκης, και να οργανώσει στην επέτειο λήξης του Α παγκοσμίου πολέμου, μια γιορτή μνήμης, καλώντας τους τυχόν επιζόντας συγγενείς των νεκρών, τα ονόματα των οποίων υπάρχουν στην σχετική ιστοσελίδα, (http://www.cwgc.org/) καθώς και αντιπροσωπεία στρατιωτικών εκπροσώπων των εθνών που έλαβαν μέρος στην εκστρατεία της Καλλίπολης, όπως γίνεται στην Κρήτη, στο Ελ Αλαμέιν και αλλού;

ΠΕΤΡΟΣ Γ.ΑΛΕΠΑΚΟΣ

ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ

(*Φωτογραφικό αρχείο Γ. Αλεπάκου)

Δευτέρα 30 Απριλίου 2007

Αποθήκες Τελωνείου στην ζώνη λιμένος Αλεξ/πόλης. Ιστορική διαδρομή και νομικό πλαίσιο.

(Αριθ. Φύλλου 39 Απρίλιος 2007 ΝΟΜΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ)

«Εικόνα 1: Το Dedeagatch στις αρχές του 1900.»

Οι αποθήκες 9 τον αριθμό κατασκευάσθηκαν μεταξύ των ετών 1869-1872 επί γηπέδου που ανήκε αρχικά στο Τουρκικό Δημόσιο το οποίο δια σουλτανικού φιρμανίου είχε παραχωρήσει μόνο εμπράγματα δικαιώματα επιφανείας στην εταιρία ανατολικών σιδηροδρόμων (C.Ο.) το έτος1869.
«Εικόνα 2: Οι αποθήκες του λιμανιού και η υποδοχή του Βούλγαρου βασιλέως Boris.»

Στο θαυμάσιο βιβλίο της καθηγήτριας του Α.Π.Θ κ. Αλέκας Καραδήμου - Γερολύμπου με τίτλο ΜΕΤΑΞΥ ΑΝΑΤΟΛΗΣ & ΔΥΣΗΣ εκδόσεις Τροχαλία εμφανίζεται το πρώτο σχέδιο της πόλης dedeagatch του έτους 1878 με την κάτοψη των 9 αποθηκών μπροστά στο μικρό λιμανάκι της πόλης.
«Σχέδιο 1: Κάτοψη του Dedeagatch την δεκαετία του 1870.»

Από φωτογραφίες της εποχής των αρχών του 19ου αιώνα εμφανίζονται παρόμοιες αποθήκες να έχουν κατασκευασθεί και στην Σμύρνη πράγμα που αποδεικνύει ότι οι αποθήκες χτίστηκαν πιθανώς από την ιδια εταιρία στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου. Το γεγονός αυτό είναι ένα πρόσθετο στοιχείο για μια αδελφοποίηση των δύο πόλεων μετά την αποτυχία της παρόμοιας προσπάθειας με την Θεσ/νίκη.

«Εικόνα 3: Οι αποθήκες της Σμύρνης.»

Την 9-10-1915 οι εν λόγω αποθήκες μαζί με ολόκληρη την παραλιακή ζώνη της προκυμαίας κατεστράφησαν ύστερα από σφοδρό βομβαρδισμό από τον Αγγλικό Στόλο. Από του έτους 1920 με την κατάληψη της Θράκης από τον Ελληνικό Στρατό οι εγκαταστάσεις της Γαλλοελληνικής εταιρίας Σιδηροδρόμων (ΓΕΣ) ως διαδόχου της Εταιρίας ανατολικών Σιδηροδρόμων (C.Ο.)περιήλθαν στο Ελληνικό Δημόσιο. Δια της συνθήκης της Λωζάνης το έτος 1923 η εταιρία Ανατολικών Σιδηροδρόμων (C.Ο.) διαχωρίστηκε σε δυο τμήματα το Τουρκικό με έδρα την Κων/πολη και το Ελληνικό με έδρα την Αλεξ/πολη, τμήμα του οποίου ως Γαλλοελληνική εταιρία Σιδηροδρόμων (εφεξής ΓΕΣ) ανέλαβε τις εγκαταστάσεις και την εκμετάλλευση της γραμμής Αλεξ/πολης - Σβιλεγραντ.

Στη συνέχεια, όπως συνάγεται από το υπ’ αριθ. 3531/1940/Η 21406/10078 φύλλο του Γενικού Βιβλίου Καταγραφής, οι ανωτέρω αποθήκες, εμφανίζονται έκτοτε και μέχρι σήμερα με στοιχεία ΑΒΚ 1048 ή ΑΒΚ 2534, ανεγέρθηκαν δε και πάλι με δαπάνη του Ελληνικού Δημοσίου το έτος 1930. Εκεί στεγαζόταν αρχικά το Τελωνείο Αλεξ/πολης, η Γεωργική Υπηρεσία Εβρου και το παράρτημα Χημείου του Κράτους.

«Εικόνα 4: Οι αποθήκες την δεκαετία του 1930.»

Όπως συνάγεται από το υπ’ αριθ. πρωτοκ. 3137/29-11-1954 έγγραφο του Οικονομικού Εφόρου Αλεξ/πολης, κατά το έτος 1954, στις ως άνω αποθήκες στεγαζόταν το τελωνείο Αλεξ/πολης και το παράρτημα του Γενικού Χημείου. Σήμερα, η μόνη υπηρεσία που στεγάζεται στο ως άνω οίκημα είναι το Τελωνείο Αλεξ/πολης, όπως προκύπτει από την υπ’ αριθ. πρωτοκ. 2159/10-12-2003 έγγραφο της Κτηματικής Υπηρεσίας Ν. Εβρου, σύμφωνα με την οποία το ακίνητο αυτό έχει στοιχεία ΑΒΚ 2534 ή ΑΒΚ 1048, και ανήκει κατά κυριότητα στο Ελληνικό Δημόσιο, διαχειριζόμενο από το Υπουργείο Οικονομικών.

Σύμφωνα με το άρθρο 1 εδ. α’ της από 7-3-1954 συμβάσεως μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και της Γ.Ε.Σ., κυρωθείσης δια του υπ αριθ. 3023/30-9-1954 Ν.Δ., η ως ανω εταιρία εκχώρησε και μεταβίβασε στο Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο αποδέχτηκε την εκχώρηση και μεταβίβαση, όλα τα δικαιώματα και τα προνόμιά της εκ των παραχωρήσεων, κύρια και παρεπόμενα, απορρέοντα από κάθε σύμβαση, παραχώρηση, συγγραφών υποχρέωσεων και παρεπόμενων συμβάσεων, τις οποίες είχε συνάψει μέχρι τότε με την Οθωμανική Κυβέρνηση είτε με την Ελληνική, σχετικά με το σιδηροδρομικό δίκτυο Αλεξ/πολης - Σβίλεγκραντ μετά των όλων δικαιωμάτων της, τα οποία είχαν παραχωρηθεί (σε σχέση με το ως άνω δίκτυο) στην εταιρία αυτή με οιοδήποτε τρόπο. Κατά το άρθρο 4 του κυρώσαντος τη σύμβαση αυτή νομοθετικού διατάγματος, η διοίκηση και η εκμετάλλευση του σιδηροδρόμου Αλεξ/πολης - Σβίλεγκραντ, από τη στιγμή που περιήλθε στο Ελληνικό Δημόσιο, κατά τα οριζομενα στο άρθρο 5 της σύμβασης, ανατέθηκε στους Σ.Ε.Κ., ενώ κατά το άρθρο 6 αυτής, οι ΣΕΚ επρόκειτο να παραλάβουν από την Γ.Ε.Σ. για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου όλες τις κινητές εγκαταστάσεις κλπ., καθώς και όλες τις μόνιμες εγκαταστάσεις που ανήκουν στο Δημόσιο. Εν ολίγοις, και σύμφωνα με τα ως άνω οριζόμενα στην από 7-3-1954 κυρωθείσα διά ν.δ. σύμβαση, το Ελληνικό Δημόσιο, γενόμενο κύριο των προαναφερόμενων κινητών και ακίνητων πραγμάτων, παραχώρησε τη χρήση και εκμετάλλευση αυτών στους ΣΕΚ, ανεξάρτητα από το αν τα πράγματα αυτά θα βρίσκονταν εντός ή εκτός της χερσαίας ζώνης του λιμένος Αλεξ/πολης. ( ΑΠ 204/1957 ΕΕΝ 24/784, γνδμ Ν.Σ.Κ. 783/1967).

Στα παραπάνω παραχωρηθέντα ακίνητα σαφώς περιλαμβανόταν και τα περί ου ο λόγος ακίνητα, όπου στεγάζεται σήμερα το Τελωνείο.

Εντωμεταξύ πριν την έναρξη ισχύος του ως άνω Ν.Δ. 3023/30-9-54 (Α 228). 7-3-1954, εκδόθηκε και δημοσιεύτηκε το Ν.Δ. 2942/1954 (10-8/7-9-1954, ΦΕΚ Α 211), του οποίου το άρθρο 7 παρ. 1 όριζε ότι:

«η χρήσις και εκμετάλλευσις των εντός της ζώνης του Λιμένος χώρων εν γένει ανήκει εις το Λιμενικό Ταμείο όπερ δικαιούται να προβαίνη εις προσωρινάς επ ανταλλάγματι παραχωρήσεις εις οιονδήποτε φυσικόν ή νομικόν πρόσωπον δι’ αποφάσεως της Λιμενικής Επιτροπής εγκρινόμενης υπό του Υπουργού Δημ. Εργων μετά γνώμη του οικείου Νομάρχου και του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμύνης».

Το παραπάνω όμως Ν.Δ. 2942/1954 δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ισχύει αναφορικά με το λιμάνη της Αλεξ/πολης καθόσον το Ν.Δ. 3023/1954, είναι μεταγενέστερο και ειδικότερο.

Πλην όμως, η ως άνω διάταξη του άρθρου 7 παράγρ. 1 του ν.δ/τος 2942/1954 αντικαταστάθηκε ως ακολούθως με τη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 4 του Ν. 2575/1998:

«Η χρήση και εκμετάλλευση των χώρων της ‘‘ζώνης λιμένος’’ και όσων εξομοιώνονται με αυτούς σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν.δ. 444/1970 ανήκει στο Λιμενικό Ταμείο, το οποίο δικαιούται να προβαίνει με αντάλλαγμα σε προσωρινές παραχωρήσεις της χρήσης προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα με απόφαση της Λιμενικής Επιτροπής που εγκρίνεται από το οικείο Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας, μετά από σύμφωνη γνώμη του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας (ΥΕΝ) …».

Με το άρθρο 10 του ιδίου Ν. 2575/1998 ορίζεται μεταξύ άλλων ότι:

«Με την έναρξη ισχύος του παρόντος, πέραν αυτών που αναφέρονται στα επί μέρους άρθρα καταργούνται … στ) Κάθε άλλη διάταξη, που αντίκειται στις διατάξεις του παρόντος νόμου ή ρυθμίζει ίδια θέματα κατά διάφορο τρόπο».

Με βάση λοιπόν τις διατάξεις των άρθρων 2 παρ. 4 και 10 του Ν. 2575/1998, η χρήση και εκμετάλλευση των χώρων της ζώνης λιμένος ανήκει αποκλειστικά στο οικείο Λιμενικό Ταμείο, καταργούμενων των αντίθετων ρυθμίσεων του ν.δ. 3023/1954. Τη ρύθμιση αυτή επανέλαβε στην ουσία και ο Ν. 2971/2001 με τη διάταξη του άρθρου 22 παρ. 1, σύμφωνα με την οποία:

«Οι χώροι και όλα εν γένει τα κτήματα, που περιλαμβάνονται στη ζώνη λιμένα είναι κοινόχρηστα δημόσια κτήματα και ανήκουν στο Δημόσιο κατά κυριότητα, η χρήση όμως και η εκμετάλλευσή τους ανήκει στον οικείο φορέα Διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένα …»

ενώ ως φορέας διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένα «είναι κάθε δημόσιος φορέας ή φορέας της Αυτοδιοίκησης ή ιδιωτικός ή μικτός φορέας που έχει κατά νόμο, την ευθύνη της διοίκησης και της εκμετάλλευσης λιμένα» (άρθρο 1 παρ. 9 του ιδίου Ν. 2971/2001), δηλαδή το οικείο Λιμενικό ταμείο (προαναφερόμενο άρθρο 2 παρ. 4 του Ν. 2575/1998) άλλως τον οικείο Οργανισμό Λιμένος ΑΕ.

Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι η διάταξη του άρθρου 62 του Β.Δ. 19/1939 με τίτλο «Κωδικοποίηση Περί Λιμενικών Ταμείων» όπως ισχύει μέχρι σήμερα, σύμφωνα με το οποί

«πάντα τα γήπεδα τα δι έργων και δαπάναις των Λ.Τ. σχηματιζόμενα επί της θαλάσσης και του αιγιαλού ή τα σχηματισθέντα τοιαύτα πρό της εφαρμογής του περι λιμενικών ταμείων Ν. Δ/τος της 28-6-23 ανήκουν αυτοίς κατά πλήρη κυριότητα της Λιμ. Επιτροπής δυναμένης να απαλλοτρίωση και εκμίσθωση ταύτα δια δημοπρασίας η άλλως επιβαρύνει πάντοτε κατόπιν εγκρίσεως του Νομάρχου ….»

δεν τυγχάνει εφαρμογής στην προκείμενη περίπτωση, καθόσον απαραίτητη προϋπόθεση είναι η σε κάθε περίπτωση κατασκευή με έργα και δαπάνες του Λιμενικού Ταμείου.

«Εικόνα 5: Η παραλία με χιόνια στην δεκαετία του 1920.»

Από φωτογραφίες των αρχών του 19ου αιώνα ως και φωτογραφίες του 1920 αποδεικνύεται ότι αμέσως κάτω του φάρου και σε απόσταση 10 μέτρων περίπου υπήρχε αιγιαλός και πολύ μεταγενέστερα σχηματίστηκε η παραλία που δημιουργήθηκε με προσχώσεις και βυθοκορήματα από την εκβάθυνση της λιμενολεκάνης.
«Εικόνα 6: Άποψη του φάρου στην δεκαετία του 1890.»

Ως γνωστόν, το Λιμενικό Ταμείο Αλεξ/πολης που ιδρύθηκε με το από 6-8-23 Β.Δ. (ΦΕΚ 247/1-9-23) δεν κατασκεύασε τα κτίρια του Τελωνείου, τα οποία ανεγέρθηκαν το πρώτον κατά τα έτη 1869-1872 επί Τουρκοκρατίας, και μετά τον βομβαρδισμό του εν έτει 1915, ξανακτίστηκαν με δαπάνες του Ελληνικού Δημοσίου εν έτει 1930.

ΠΕΤΡΟΣ Γ.ΑΛΕΠΑΚΟΣ

ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ

Σημείωση:Οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο Γεωρ.Αλεπάκου.